Vecihi Hürkuş: Türk Havacılığının Unutulmaz Öncüsü

Vecihi Hürkuş (6 Ocak 1896, İstanbul – 16 Temmuz 1969, Ankara), Türk havacılık tarihinin en önemli figürlerinden biri. Savaş pilotu, uçak tasarımcısı, mühendis, eğitimci ve girişimci olarak sayısız ilke imza attı. Hayatını gökyüzüne adayan bu idealist kahraman, hem zaferlerle hem de ağır bürokratik engellerle dolu bir ömür sürdü.Erken Yıllar ve Savaş KahramanlığıÜç çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Babasını küçük yaşta kaybedince zor şartlarda büyüdü. Tophane Sanat Okulu'ndan mezun olduktan sonra Balkan Savaşı'na gönüllü katıldı. I. Dünya Savaşı'nda Bağdat cephesinde uçak makinisti olarak görev yaptı, yaralanarak esir düştü ama Hazar Denizi'nden yüzerek kaçmayı başardı.Yeşilköy Tayyare Mektebi'nde pilotluk eğitimi aldı (1916). Kafkas cephesinde bir Rus uçağını düşürerek "düşman uçağını düşüren ilk Türk pilot" unvanını kazandı. Kurtuluş Savaşı'nda İnönü ve Sakarya cephelerinde keşif uçuşları yaptı, bir Yunan uçağını daha düşürdü ve İzmir'in havaalanını işgalden kurtaran ilk pilot oldu. Bu başarıları nedeniyle TBMM'den İstiklal Madalyası ve üç takdirname aldı.İlkler ve YeniliklerSavaştan sonra uçak yapma hayalini gerçeğe dönüştürdü:

• 1925: Vecihi K-VI – Türkiye'nin ilk yerli uçağı. Ele geçirilen malzemelerle İzmir'de inşa etti.
• Sonraki yıllarda Vecihi K-XIV (ilk sivil uçak), Vecihi K-XVI (Nuri Demirağ finansmanıyla) gibi modeller tasarladı.
• 1932'de Vecihi Sivil Tayyare Mektebi'ni kurdu – Türkiye'nin ilk sivil havacılık okulu. Burada Bedriye Gökmen'i eğitti (ilk Türk kadın pilot).
• Türk Tayyare Cemiyeti adına Türkiye turları yaptı, halkı havacılığa teşvik etti.
• 1954'te Hürkuş Hava Yolları'nı kurdu – Türkiye'nin ilk özel havayolu şirketi.

Toplam 102 farklı uçakla 30.000 saat uçuş yaptı.Zorluklar ve EngellerBaşarılarının yanında hayatı bürokrasi ve sabotajlarla doluydu:

• Vecihi K-VI'nın ilk uçuşunu izinsiz yaptığı için hapis cezası aldı (sonra affedildi), askeri havacılıktan ayrıldı.
• Uçaklarına uçuş sertifikası verilmedi; birini Çekoslovakya'ya göndererek belge aldı.
• Sivil okul maddi nedenlerle kapandı.
• Hürkuş Hava Yolları'nda uçaklara sabotajlar, kazalar ve uçuş yasakları yaşandı; şirket battı.
• Almanya'da mühendislik eğitimi aldı ama Türkiye'de ruhsat verilmedi ("2 yılda mühendis olunmaz" denildi).
• Son yıllarında borçlar, icra takipleri ve maaşına hacizle mücadele etti.

Bu engeller, dönemin kurumsal zayıflığı, yabancı bağımlılığı ve kısa vadeli politikaları yansıtıyordu. Yine de pes etmedi.Mirası ve SonuVecihi Hürkuş, anılarını yazarken beyin kanaması geçirerek 16 Temmuz 1969'da vefat etti – ironik şekilde, Apollo 11'in Ay'a gittiği gün.
Bugün adı HÜRKUŞ eğitim uçağı, HÜRJET jeti ve havaalanlarında yaşıyor. O, Türkiye'nin havacılık bağımsızlığı hayalini erken taşıyan vizyoner bir kahramandı. Engellere rağmen attığı adımlar, bugünkü İHA/SİHA başarılarının temelini oluşturdu.Vecihi Hürkuş'un hikayesi: Cesaret, azim ve gökyüzü aşkı.

Siyasi Forum Siyasi-Politik Haber - Makale - Yazılar -- Sosyoloji Toplum bilimi , sosyoloji ders notları