İşte insanlık tarihinin unutulmaz devrimi. Eski kadim bir uygarlıktan kalan harabeler gibi unutulmaya daha doğrusu unutturulmaya yüz tutmuş olsa da bütün insanlık tarihinin muhtemel en önemli olaylarından birisinin yıldönümündeyiz.
Rusların eski kullandığı takvimde Ekim 1917’e denk geldiği için bütün dünyada Ekim devrimi diye bilinen Bolşevik ihtilalin yıldönümü bugün.
Burada üzerine kitaplar yazılan bu tarihsel olayı kapsamlı bir şekilde ele alma imkanımız yok, sadece kısa bir hatırlatma yapmakla yetineceğiz.
1917’i hatırlatırken 1905 devrimini es geçmek olmaz. Çünkü Troçki’nin deyişiyle 1905 devriminde sadece 1917’nin provası yapılmamış, aynı zamanda Rus siyasal düşüncesinin belli başlı tüm grupları çıkmıştır. Keza Troçki de 1905’de Petersburg Sovyeti'nin başkanı olarak parlamıştır.
Tarih bazen garip tesüdüflerle yol alır. Petersburg’un büyük lokomotif fabrikasında işçiler işten atılmıştır.
Doğrudan devlet destekli sendika çalışmaları yapan papaz Gapon’a giderler. Gapon 'Çar babaya' birçok Rus gibi tanrı gibi inanmaktadır. Ve amacı işçileri Çar'a götürerek tepkileri yumuşatmak, olayların büyümesini engellemektir. Fakat bu 'iyi niyet' büyük bir felakete yol açacaktır.
200 bin işçi, 22 Ocak günü 1905’te Kışlık saraya doğru yürüyüşe geçer. Çocuk ve kadınlar en önde, ellerinde aziz ve Çar portreleri ile yürümektedir.
Çar ise saraydan kaçmış, yerini polis şeflerine bırakmıştır. Acımasızca halkın üzerine ateş açarlar. ’Kanlı Pazar’da 500 kişi ölür, 3000 kişi ise yaralanır. Rahatlıkla söylenebilir ki 1905 devrimi yenilgiye uğramış olsa da, Rusya’nın ezilenleri ile Çar babaları arasındaki kopan manevi bağ bir daha asla iktidar tarafından tamir edilememiştir.
1917 devriminin kıvılcımı 1912 yılında Lena greviyle çakılır. Jandarma işçilerin üzerine ateş açar ve 500 kişi ölür. 1 Mayıs’a o yıl 400 bin işçi katılmıştır. Savaşın başladığı 1914 yılına gelindiğinde 1 milyon 500 bin işçi grevdedir.
