MİLLİ SAVUNMA SANAYİNİN ÖNCÜLERİ… NURİ DEMİRAĞ, VECİHİ HÜRKUŞ, NURİ KİLLİGİL, KİRKOR DİVARCI VE DİĞERLERİ…

NURİ DEMİRAĞ

GÖKYÜZÜNE ADANMIŞ BİR ÖMÜR

 

  

Nuri Demirağ,1886 yılında Sivas’ın Divriği ilçesinde dünyaya gelmiştir. Ortaöğrenimini Divriği Rüştiye Mektebinde tamamlamış, bir süre bu okulda öğretmen yardımcısı olarak görev yapmış,1903 yılında Ziraat Bankasının açtığı sınavı kazanarak önce Kangal, sonra Koçgiri şubesine atanmıştır. 1909 yılında Maliye Bakanlığı’nın açtığı sınavı kazanarak İstanbul’a atandı ve maliyenin hemen her kademesinde görev yaptıktan sonra İstanbul’un işgali üzerine görevinden istifa etmiştir.

 

Nuri Demirağ, ilk demiryolu yapımı, ilk uçak fabrikasının kuruluşu, ilk sigara kâğıdı üretimi, ilk yerli paraşüt üretimi gibi ilkleri gerçekleştiren, İstanbul Boğazı üzerine köprü yapılması, Keban'a büyük bir baraj yapılması düşüncelerini ilk kez gündeme getiren kişidir. Aynı zamanda, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi olan Milli Kalkınma Partisi'nin kurucusudur.

 

Yabancıların tekelinde olan sigara kâğıdı üretimi işine girerek İlk Türk sigara kâğıdını üretmiş ve sigara kâğıdına “Türk Zaferi” adını vermiştir.

 

Kardeşi ile birlikte çalışarak Samsun-Erzurum, Sivas-Erzurum ve Afyon-Dinar hattını, toplamda 1012 kilometrelik demiryolunu bir yıl gibi kısa bir sürede tamamlamıştır. Başarılarından ötürü 1934 yılında Atatürk kendisine ve kardeşi Abdurrahman Naci Bey'e

Yerli ve milli silah sanayisinin temellerini atan isim: Nuri Killigil Paşa

Nuri (Killigil) Paşa, Türkiye'nin kendi silahını üretmesi 

gerektiği inancıyla girdiği yolda, yerli savunma sanayinin 

Kurtuluş Savaşı döneminde Erzurum'da tamirhane ve fabrikalarda çalışıp ele 

geçirilen silah ve malzemeyi kullanılır hale getiren, daha sonra kurduğu fabrikada

 top, havan, uçaksavar mermi ve tapalarının yanı sıra uçak bombaları imal eden 

Nuri (Killigil) Paşa, özel sektör olarak yerli harp sanayisinin gelişmesine ve

 Türk ordusunun ateş gücünün artırılmasına katkı sağlayan ilk girişimcilerden 

biri olarak biliniyor.

Enver Paşa'nın kardeşi, Kut'ül Amare Zaferi fatihi Halil (Kut) Paşa'nın da yeğeni 

olan Nuri Paşa, Harp Okulu mezuniyetinin ardından Trablusgarp'ta, Balkan 

Savaşları'nda bulundu. I. Dünya Savaşı'nda Enver Paşa tarafından yerli halkı teşkilatlandırarak İtalyan ve İngilizlere karşı savaşmak üzere Trablusgarp'a tekrar gönderilen Nuri Paşa, başarılarından

 dolayı 1918'de 28 yaşındayken yarbay rütbesine terfi ettirildi.

27 Mayıs Bir İhtilal Değil Darbedir - Emre Oktay röportaj

27 Mayıs 1960'ta Türkiye tek partili düzenden kurtuluşundan tam 10 yıl sonra dönemin Başbakanı Adnan Menderes ve arkadaşları yargılandı. Türkiye demokrasisine vurulan darbe ile Başbakan, bakanlar ve bazı vekiller asıldı. 27 Mayıs Bir İhtilal Değil Darbedir kitabının yazarı Emre Oktay o yıllarda yaşadıklarını ve Akis Kitap'tan çıkan eserinin ayrıntılarını okuyucuları ile paylaştı.

İşte o röportaj;

-Emre Bey 27 Mayıs Darbesi Niye yapıldı, ne getirdi ne götürdü?

"27 Mayıs Türkiye Cumhuriyeti için bir felaket olmuştur. Bir takım maceracı subaylar, ellerinde silah TBMM'nin kapısına kilit vuruyorlar, Milli Birlik Komitesi adını verdikleri bir komite kuruyorlar ve TBMM'nin tüm yetkilerini aldım bu komiteye verdim, diyorlar.

Faşizm ve Tüketim Uygarlığı

“Şubat 1974’te İtalyan televizyon kanalı RAI’de ‘Pasolini e la forma della città’ başlıklı bir kısa belgesel yayınlandı. Pier Paolo Pasolini film boyunca sürdürdüğü monoloğuna, kentin formunu bir bütün olarak korumanın ne kadar zor olduğunu anlatarak başlıyor. Kamerasının arkasına geçip, Roma’nın kuzeyinde yer alan eski Orte kentini, Yemen’in Sana, Nepal’in Bhaktapur kentleriyle kıyaslıyor. Sonra, Agro Pontino’nun kurutulmuş bataklıklarında kurulan beş “città di fondazione”den biri olan Sabaudia’dan söz ediyor.”[1] Sabaudia’nın da aralarında olduğu bu beş “città di fondazione” (planlı şehir), Pontine Bataklıkları (sonradan adı Agro Pontino) bölgesinde bulunan ve 1920’lerle 1930’larda Mussolini’nin talimatıyla ıslah edilerek tarıma ve yerleşime açılan yerler.

“İtalyan rasyonalist mimari hareketinin model kenti olan Sabaudia, Ağustos 1933 ile Nisan 1934 arasındaki birkaç ayda inşa edildi. Diğer beş kentten bir diğeri olan Pontinia’nın inşası için açılan proje yarışmasına katılıp seçilmeyen Le Corbusier, Sabaudia’yı fazla hülyalı ve romantik bularak planını eleştirecekti.”[2]

Aşağıdaki pasaj, İtalyan televizyon kanalı RAI’de yayınlanan “Io e…” adlı belgesel dizisinin Pasolini’nin konuk edildiği 7 Şubat 1974 tarihli video kaydından çevrildi.[3] Belgeselden alınan bu kesitin Türkçe altyazılı videosu metnin altında yer alıyor. Bölümün tamamını İtalyanca olarak izlemek için bkz. Pasolini e la forma della città

 

Mussolini, yeni kurulan Sabaudia kentini ziyaret ediyor, 7 Temmuz 1934

 

Önümüzde bambaşka bir şehrin yapıları, sureti, izdüşümü var. Tuhaf, kasvetli bir lagün ışığına gömülmüş. Halbuki etrafı hoş bir Akdeniz makisiyle çevrili. Sabaudia burası.

Hasta Gezegen “La Planète Malade”

Aşağıdaki metin, Guy Debord’un 1971’de Internationale Situationniste dergisi için yazdığı, ama grup dağılıp dergi yayınlanmadığı için ancak 2004’te Gallimard tarafından yayınlanmış olan “La Planète Malade” başlıklı yazısının çevirisidir. Kaynak: A Sick Planet, çev. Donald Nicholson-Smith (Seagull Books, 2008). 

 

 

Bugün “çevre kirliliği” moda, aynen devrimin moda oluşundaki gibi: Toplumun tamamını etkisi altına alıyor ve gösteride yanıltıcı biçimde temsil ediliyor. Hatalarla dolu, anlamayı engelleyen bir dolu yazı ve konuşmadaki sıkıcı bir gevezelikten ibaret, buna rağmen herkesi yakalıyor. Bir ideoloji olduğunu her yerde belli ediyor ama gerçek bir süreçmiş gibi kabul görüyor. Aynı ölçüde iç çelişkilerle malul iki antagonist hareket –meta üretiminin en yüksek aşamasına varışı ile topyekûn yadsınması projesi–

Zihinsel Lüks

René Magritte’in de üyesi olduğu Belçika Komünist Partisi 1950’de sanatçıları işçilerle buluşmaya ve işçiler için sergi düzenlemeye davet eder. Sanatçılar Anvers’de liman işçileriyle, Valon ve Brüksel’de madencilerle biraraya gelirler. Davetli sanatçılar, Andrée Bosquet, Frans Depooter, Georges Lallemand, Kurt Peiser ve René Magritte, 15 Nisan 1950’de Lyon’da açılan “Sanat ve Barış” başlıklı sergiye katılırlar. Magritte, sergiden sonra Parti’ye aşağıdaki mektubu yazar. Kaynak: René Magritte, “Note to the Communist Party”, Selected Writings içinde, ed. Kathleen Rooney ve Eric Plattner, çev. Jo Levy (University of Minnesota Press, 2016) s. 133.

 

 

İşçilerin resimlerle buluşması çok kötü geçti, çünkü sanatsal faaliyet ile siyasi faaliyetin doğaları konusunda baştan bir kafa karışıklığı söz konusuydu. Siyasi mücadele, mevcut koşullarda en düşük

Siyaset uzun soluklu bir yoldur.

Siyaset uzun soluklu bir yoldur. İYİ PARTİ bugünkü hamlelerini geçen seçim öncesi yapsaydı, şimdi ana muhalefet partisiydi. Gerçek bir siyasi parti değilseniz,