Özgür, eşit ve insanca yaşamak varken ayrımcılığı seçmek niye ?

Bu karmaşık bir soru ve insan davranışlarının, toplumsal yapıların, psikolojinin ve tarihin kesişiminde yatıyor. İnsanların özgür, eşit ve insanca yaşama haklarına sahip olmalarına rağmen köleliği, ezilmeyi veya ayrımcılığı kabullenmeleri birkaç temel nedene dayanabilir:

1. Toplumsal ve Kültürel Şartlanma: İnsanlar, içinde doğdukları sistemlerin normlarını sorgulamadan kabul edebilir. Eğer bir toplumda eşitsizlik veya ayrımcılık normalleştirilmişse, bu durum bireyler tarafından "doğal" olarak algılanabilir. Eğitim eksikliği veya eleştirel düşünceye teşvik edilmemesi bu durumu pekiştirir.
2. Korku ve Güvencesizlik: Özgürlük ve haklarını savunma cesareti göstermek, bazen ciddi riskler taşır. İnsanlar işlerini, güvenliklerini veya sosyal statülerini kaybetme korkusuyla sessiz kalmayı tercih edebilir. Totaliter rejimlerde veya baskıcı toplumlarda bu korku daha belirgindir.
3. Psikolojik Mekanizmalar: İnsanlar bazen "öğrenilmiş çaresizlik" geliştirir. Uzun süre baskı altında kalan bireyler, değişimin mümkün olmadığına inanabilir. Ayrıca, Stockholm Sendromu gibi durumlar, ezilenlerin ezenlerle bağ kurmasına yol açabilir.
4. Ekonomik ve Sosyal Bağımlılık: Kölelik veya modern kölelik biçimleri (örneğin, borç batağında çalışma), ekonomik çaresizlikten kaynaklanabilir. İnsanlar hayatta kalmak için kendilerini sömüren sistemlere boyun eğebilir.
5. Manipülasyon ve Propaganda: Güç sahipleri, insanları haklarından vazgeçmeye ikna etmek için propaganda, yanlış bilgi veya dini/ideolojik manipülasyon kullanabilir. Bu, bireylerin kendi çıkarlarına karşı hareket etmelerine neden olabilir.
6. Bireysel Farklılıklar: Herkes haklarını savunma konusunda aynı derecede bilinçli veya motive olmayabilir. Bazıları konfor alanını terk etmek istemezken, diğerleri değişim için mücadele eder.

Bu durumlar evrensel değil; bazı insanlar ve topluluklar haklarını savunmak için büyük bedeller ödeyerek direniyor. Ancak değişim, genellikle bilinçlenme, eğitim ve kolektif hareketle mümkün oluyor. Sorunun kökeninde yatan bu dinamikleri anlamak, çözüm için ilk adım olabilir.

Bu mesele cidden kafa kurcalayan bir şey: İnsanlar özgür olma, eşit yaşama, insanca haklarını savunma şansına sahipken neden bazen köleliğe razı oluyor, ezilmeyi kabulleniyor ya da ayrımcılığa ses çıkarmıyor? İşin aslı, birkaç farklı sebebi var bunun, gel bakalım:

Birincisi, insan dediğin doğduğu ortama göre şekilleniyor. Mesela, bir yerde eşitsizlik normal gibi gösterilirse, çoğu insan "E, bu böyleymiş" diye sorgulamadan kabul edebiliyor. Hele bir de eğitim zayıfsa, eleştirel düşünce pek teşvik edilmiyorsa, bu iş iyice yerleşiyor.

İkincisi, korku meselesi var. Haklarını savunmak istersin ama ya işini kaybedersin, ya ailene bir şey olur, ya da toplum seni dışlar diye çekinirsin. Hele baskıcı bir yerdeysen, bu korku insanı sessizliğe itiyor.

Bir de psikolojik tarafı var. Düşünsene, uzun süre baskı altında kalan biri bir süre sonra "Nasılsa değişmez" diye umudunu yitirebiliyor. Buna öğrenilmiş çaresizlik diyorlar. Hatta bazen, inanması zor ama, insanlar kendilerini sömürenlerle bile garip bir bağ kurabiliyor.

Ekonomik açıdan da sıkışmışlık büyük rol oynuyor. Mesela, borç içinde yüzüyorsun, karnını doyurman lazım; o zaman seni sömüren bir sisteme razı olabiliyorsun, başka çaren yokmuş gibi hissediyorsun.

Bazen de işin içinde manipülasyon var. Güçlü olanlar, insanları kandırmak için propaganda yapar,

dini ya da ideolojik laflarla kafaları karıştırır. İnsanlar da fark etmeden kendi haklarından

vazgeçer hale gelir.

Tabii herkes aynı değil. Kimisi rahatını bozmak istemiyor, kimisi de canı pahasına hakkını

arıyor. Ama şunu unutma, değişim genelde insanların uyanmasıyla, bir araya gelip "Yeter!"

demesiyle başlıyor. Bu işin kökünü anlamak, zaten çözüme giden ilk adım.

Siyasi Forum Siyasi-Politik Haber - Makale - Yazılar -- Sosyoloji Toplum bilimi , sosyoloji ders notları