Azerbaycan ile İsrail arasındaki ilişkiler

Azerbaycan ile İsrail arasındaki ilişkiler, özellikle 1990'lardan bu yana politik, ekonomik ve askeri alanlarda gelişmiş ve bu durum bazı çevrelerde "Azerbaycan'ın siyonizme koşulsuz destek verdiği" şeklinde yorumlanmıştır. Ancak bu iddia, hem karmaşık jeopolitik dinamikleri hem de Azerbaycan’ın dış politika önceliklerini basitleştiren bir genellemedir. Konuyu daha iyi anlamak için Azerbaycan-İsrail ilişkilerinin tarihsel ve güncel boyutlarını, bu ilişkilerin nedenlerini ve "siyonizm desteği" iddiasının arka planını ele alalım:

Azerbaycan-İsrail İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı

• Diplomatik İlişkiler: Azerbaycan, 1991’de Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazandığında, İsrail 25 Aralık 1991’de bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri oldu. Diplomatik ilişkiler 7 Nisan 1992’de kuruldu ve 1993’te İsrail Bakü’de büyükelçilik açtı.
• Ekonomik İşbirliği: İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2019 itibarıyla 5 milyar doları aştı. Azerbaycan, İsrail’in petrol ihtiyacının yaklaşık %40’ını karşılıyor, bu da enerji alanında güçlü bir bağımlılık yaratıyor. İsrail ise Azerbaycan’a ileri teknoloji, tarım ve savunma sanayi ürünleri sağlıyor.
• Askeri İşbirliği: Azerbaycan, İsrail’den önemli miktarda askeri teçhizat alıyor. Örneğin, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı’nda İsrail yapımı insansız hava araçları (İHA) ve Sky Striker gibi taktik mühimmatlar Azerbaycan’ın başarısında kritik rol oynadı. 2004’ten itibaren İsrail savunma şirketleri, Azerbaycan’a milyarlarca dolarlık silah ve teknoloji sağladı.
• Stratejik Ortaklık: Azerbaycan, Müslüman çoğunluklu ülkeler arasında Türkiye, Mısır, Ürdün gibi sınırlı sayıda ülkenin İsrail ile geliştirdiği düzeyde bir ilişkiye sahip. Bu, özellikle İran’a karşı ortak jeopolitik kaygılardan kaynaklanıyor. İran’ın Ermenistan’ı desteklemesi ve Azerbaycan’la gerilimli ilişkileri, Azerbaycan’ı İsrail’e yakınlaştıran önemli bir faktör.

Siyasi Forum Siyasi-Politik Haber - Makale - Yazılar -- Sosyoloji Toplum bilimi , sosyoloji ders notları